DeFi là gì? Tổng quan về khái niệm tài chính phi tập trung

Khái niệm DeFi là thuật ngữ được nhắc nhiều cùng với nền kinh tế Token, đặc biệt từ đầu 2019 tới giờ. DeFi hay còn gọi là tài chính phi tập trung là khái niệm khá rộng lớn. Trong bài viết này hãy cùng mình tìm hiểu về DeFi là gì và cái nhìn tổng quan nhất về các thành phần của nó.

Trước khi tìm hiểu về DeFi, chắc hẳn mình muốn nhắc qua 1 chút về tài chính truyền thống và nền tài chính tập trung hay còn gọi là CeFi (Centralized Finance).

CeFi là gì?

CeFi là tài chính tập trung, trong đó các thành phần như tổ chức, thị trường giao dịch hay các công cụ đều được quản lý tập trung.

CeFi là gì
CeFi là gì

Trong tài chính tập trung luôn đi kèm với cụm từ “custodial” hay uỷ thác. Tức là các tài sản, sản phẩm, dịch vụ trong tài chính sẽ được uỷ thác cho tổ chức nào đó.

Ví dụ: Các bạn gửi tiền vào ngân hàng (cho ngân hàng vay) thì tiền đó được uỷ thác cho ngân hàng nắm giữ.

Trong tài chính tập trung CeFi gồm các thành phần:

  • Các tổ chức: Họ có thể là chính phủ, các ngân hàng trung ương, ngân hàng tư nhân, quỹ, các dịch vụ tài chính, quỹ phòng hộ, quỹ hưu trí…
  • Các thị trường: Ví dụ như các sàn giao dịch như sàn giao dịch chứng khoán Việt Nam, NASDAQ…
  • Các công cụ tài chính: Ví dụ như các sản phẩm phái sinh, các khoản vay, cổ phiếu, nợ…
Một số ví dụ về CeFi
Một số ví dụ về CeFi

Các thành phần trên anh em đều rất dễ hình dung với các ví dụ xung quanh chúng ta.

Hạn chế rất lớn của nền tài chính truyền thống đó là tính tập quyền hay tập trung quyền lực. DeFi chính là giải pháp cho việc này.

DeFi là gì?

DeFi là viết tắt của Decentralized Finance hay tài chính phi tập trung. Vậy cụ thể tài chính phi tập trung là gì? Nó có đặc điểm và ưu việt gì?

DeFi là gì
DeFi là gì

DeFi là nền tài chính phi tập trung (hay tài chính mở). Trong đó, các tổ chức, thị trường hay các công cụ tài chính được quản lý phi tập trung. DeFi tận dụng sức mạnh của Blockchain là phi tập trung và minh bạch để tạo nên 1 nền tài chính mở.

Trong đó, mọi người đều có thể truy cập và sử dụng nó ở bất kỳ đầu, bất kỳ khi nào mà không chịu sự chi phối bởi cá nhân, tổ chức tập trung quyền lực nào cả.

Đặc điểm của DeFi gồm:

  • Permissionless (tính không cần sự cho phép): tức là bất kỳ ai ở bất kỳ đâu, thời điểm nào cũng có thể truy cập và sử dụng các sản phẩm, dịch vụ DeFi mà không bị phân quyền, hoặc bị hạn chế quyền bởi bất kỳ ai.
  • Trustless (tính phi tín nhiệm): tức là các bên tham gia không cần phải đặt niềm tin về uy tín của nhau. Mà trong DeFi smart contract sẽ hỗ trợ việc này, và tạo nên tính chất trustless.
  • Transparency (tính minh bạch)

Trong DeFi luôn đi kèm với “Non-Custodial” tức là không uỷ thác.

Một số nền tảng và ứng dụng DeFi

Cũng nhờ vào đặc điểm này của DeFi mà chúng ta thường gọi nó là Open Finance hay tài chính mở.

Defi khác với Cefi ở điểm nào?

Sự khác biệt lớn nhất giữa tài chính truyền thống và tài chính phi tập trung chính là tính uỷ thác.

Trong tài chính truyền thống hay Traditional Finance: Các tổ chức, thị trường & công cụ tài chính luôn tồn tại trung gian có quyền lực tập trung.

So sánh DeFi và CeFi
So sánh DeFi và CeFi

Trong khi đó, DeFi tận dụng sức mạnh của Blockchain là tính minh bạch và phi tập trung để loại bỏ các trung gian này.

Cụ thể:

  • Chính phủ hay ngân hàng (CeFi) sẽ được thay thế bằng các các Blockchain phi tập trung.
  • Các tài sản của CeFi sẽ được thay thế bằng các token nằm trong hệ sinh thái của Blockchain. Chúng phi tập trung.
  • Nhiệm vụ của DeFi là cung cấp quyền truy cập tới các dịch vụ tài chính cho người dùng ở bất kỳ đâu, bất kỳ khi nào chỉ cần họ có Internet. Tính mở của DeFi thể hiện ở đây.

Có thể khái niệm trên hơi hàn lâm, để cụ thể hóa mình sẽ tóm tắt một số ý chính ở dưới này để bạn thấy được Defi khác với Cefi ở điểm nào:

DeFi CeFi
Quản lý tài sản Người dùng có thể toàn quyền quản lý tài sản Tài sản được để tại một tổ chức và tổ chức đó sẽ lưu trữ, quản lý
Các dịch vụ được phát triển Vay, mượn, thanh toán, giao dịch Vay, mượn, thanh toán, giao dịch, mua bán tiền pháp định sang crypto
Bảo mật Cao do tính chất phi tập trung Tùy thuộc vào mức độ bảo mật của từng nền tảng
Yếu tố rủi ro Người dùng để lộ thông tin cá nhân như private key… Các nền tảng có thể đối mặt với các cuộc tấn công của hacker
Vốn hóa thị trường Khoảng 132 tỷ đô la Khoảng 324 tỷ đô la

Đánh giá về thị trường DeFi

Ưu điểm của DeFi

  • Loại bỏ được trung gian quản lý tập quyền. Việc này rất rõ ràng, như mình đã phân tích bên trên. Với việc áp dụng công nghệ Blockchain thì việc loại bỏ các trung gian trở nên rõ ràng. Người dùng có thể biết được tài sản của mình đang ở đâu, hay trạng thái nào.
  • Các ứng dụng DeFi được xây dựng trên nền tảng của các Blockchain, chúng là các mã nguồn mở. Vì vậy, việc nâng cấp hoặc xây dựng và phát triển nhiều ứng dụng DeFi tương đối dễ dàng.

Nhược điểm của DeFi

Tất nhiên DeFi cũng có một số nhược điểm trong thời gian hiện tại:

  • Các dịch vụ DeFi gắn liền với các tài sản là tiền điện tử, hay các đồng Crypto. Vì vậy, người dùng cần thời gian để tiếp xúc và hiểu cách sử dụng DeFi. Khác biệt hẳn so với sử dụng Fiat trước đây. Đặc biệt một số quốc gia vẫn đang cấm hoặc hạn chế Crypto.

DeFi thực tế là tất cả các dịch vụ tài chính trong nền kinh tế Blockchain xung quanh chúng ta, nó cũng không có gì quá đặc biệt hay đao to búa lớn cả.

Ở phần dưới mình sẽ chỉ ra các thành phần của DeFi để giúp anh em phân loại nó dễ dàng hơn.

Các thành phần của DeFi

Chúng ta có thể chia tài chính phi tập trung DeFi thành các thành phần sau:

  • Lending Platform (các nền tảng cho vay phi tập trung): Compound, MakerDAO, Cred, Dharma, ETHLend, Constant…
  • Derivatives (các sản phẩm phái sinh phi tập trung): Tokensets, Uma, dydx, Veil, Augur, Market protocol…
  • Payments Platform (các nền tảng thanh toán phi tập trung): Omisego, Helis, Request Network, xDai, Connext…
  • Stable coins (các đồng tiền ổn định phi tập trung): DAI, Terra, Reserve, Ampleforth, Neutral USD, Paxo, True USD…
  • Decentralized Exchange (sàn phi tập trung): Kyber Network, Ren, IDEX, Binance DEX, Bancor, Nash, 0x...
Các dự án DeFi
Các dự án DeFi

Tổng quan về số liệu DeFi

Chúng ta cùng tham khảo số liệu của trang Defipulse về các ứng dụng DeFi của riêng trên Ethereum.

Tổng tài sản khoá (TVL)

Số liệu Defipulse
Số liệu Defipulse

Ta thấy Total Valued Locked tăng từ $260M USD lên tới $946.6 M USD, tăng tới 364% đủ để cho thấy sự quan tâm tham gia của người dùng. Đó là chỉ riêng các ứng dụng DeFi trên Ethereum. Ngoài ra còn nhiều nền tảng khác cũng tham gia lĩnh vực này.

DEX Volume

Ngoài ra, mình muốn nhắc tới các sàn giao dịch phi tập trung DEX. Đây là 1 thành phần góp không nhỏ vào DeFi.

DApp Volume

Một mô hình khác là các dự án về swap decentralized cung cấp giải pháp, protocol của họ cho các dự án Dapp DeFi. Từ đó, làm tăng khả năng tương tác của người dùng với các dịch vụ DeFi.

Một ví dụ là Kyber Network, họ không chỉ là sàn DEX mà còn cung cấp giải pháp swap token cho rất nhiều ứng dụng DeFi khác như Fulcrum, Nuo, Trust, InstaDapp, Kyberswap…

Cảnh báo rủi ro trong DeFi

Bất kỳ nền tảng hay công nghệ nào thì vẫn luôn tồn tại những rủi ro dù là khách quan hay chủ quan.

Mặc dù DeFi áp dụng công nghệ blockchain và phi tập trung nhưng vẫn luôn có những hacker ngày đêm tìm kiếm và tạo ra những sàn phẩm nhằm đánh cắp tài sản của bạn.

Ngoài ra, vẫn còn một rủi ro là do chính bạn không bảo mật một số thông tin quan trọng khi đăng ký tham gia DeFi như Private key, Secret Backup Phrase. Khi mới tham gia vào các sản phẩm DeFi, bạn cần từ từ từng bước đọc kỹ hướng dẫn hoặc khuyến cáo của chủ dự án.

Dự án DeFi được đáng đầu tư

Như nhưng gì đã chia sẻ ở trên, các bạn có thể thấy các thị trường DeFi tuy khá mới mẻ nhưng vốn hóa đã và đang tăng gần bằng thị trường CeFi lâu đời. Từ đó có thể khẳng định DeFi rất rất có tiềm năng.

Sau khi theo sát các ứng dụng DeFi thì mình thấy đã rất nhiều ứng dụng thành công trong thời gian qua. Nắm bắt được điều đó, mình cũng đã đầu tư vào một dự án mang tên Compound, NEAR…. Đây là một dự án coin được săn đón rất nhiều trong lĩnh vực tiền mã hóa. Với những ưu điểm của nó, nhận định đây là một dự án khả năng thành công rất cao và lớn nhất trong lĩnh vực DeFi từ trước tới nay.

Để cụ thể hơn, mình sẽ giới thiệu một số dự án DeFi nổi bật hiện nay trên từng blockchain.

Một số ứng dụng DeFi trên Ethereum

AAVE

Aave là một giao thức thanh khoản phi lưu ký – phi tập trung, nơi người dùng có thể tham gia với tư cách là người gửi tiền hoặc người đi vay. Người gửi tiền cung cấp tính thanh khoản cho thị trường để kiếm thu nhập thụ động, trong khi người đi vay có thể vayphi tập trung hóa.

Aave có lẽ là ứng dụng DeFi phổ biến nhất được xây dựng trên Ethereum. Nó là một ứng dụng khá phức tạp, có lẽ là một sản phẩm đại diện cho DeFi tốt nhất. Aave là một giao thức thanh khoản mã nguồn mở và cho phép người dùng tham gia với tư cách là người gửi tiền hoặc người đi vay.

Compound

Một giao thức DeFi khác được hỗ trợ bởi Ethereum. Đây là một giao thức phi tập trung cho phép người dùng mang tài sản kỹ thuật số đi cho vay để nhận lại lãi suất và đi vay tiền điện tử đối khi thế chấp các tài sản khác. Người gửi tiền duy trì tính thanh khoản của nền tảng bằng cách thêm tài sản và bạn sẽ nhận được lãi kép. Lãi suất được điều chỉnh tự động dựa trên cung và cầu. Trong đó 90% tiền lãi được trả cho các nhà cung cấp, phần còn lại được duy trì như một khoản dự trữ.

Các dApp DeFi khác

Có rất nhiều dApp được xây dựng từ Ethereum phục vụ cho lĩnh vực tài chính. Các nền tảng phổ biến của ứng dụng Ethereum DeFi về ác lĩnh vực như:

  • Cho vay & Vay: Aave và Compound
  • Swap token: UniSwap và Matcha
  • Trading: Polymarket và dYdX
Một số ứng dụng DeFi trên Ethereum
Một số ứng dụng DeFi trên Ethereum

Một số ứng dụng DeFi trên Binance Smart Chain

Pancakeswap

PancakeSwap là một nhà tạo lập thị trường tự động (“AMM”) cho phép trao đổi (swap) hai mã thông báo và Yield Farm lớn nhất trên Binance Smart Chain. Nền tảng xử lý giao dịch nhanh, chi phí rẻ cho người dùng.

1inch

1inch là nền tảng hợp nhất các giao thức phi tập trung cho phép các hoạt động sinh lợi nhuận cao nhất, nhanh nhất

1inch.exchange chia các lệnh giao dịch thành một số sàn giao dịch phi tập trung như UniswapExchange, KyberNetwork, Bancor và RadarRelay để tránh trượt giá cao.

Một số ứng dụng DeFi trên Binance Smart Chain
Một số ứng dụng DeFi trên Binance Smart Chain

Một số ứng dụng DeFi trên Solana

Port Finance và Solend

Hai dự án Port Finance và Solend xây dựng trên Solana được thiết kế để hoạt động như các ngân hàng phi tập trung tương tự như các dự án Ethereum rất phổ biến là Compound và Aave.

Tính đến hết năm 2021, Port Finance là dApp lớn thứ 19 trên Solana với tổng giá trị bị khóa (TVL) vào khoảng 122 triệu đô la theo DeFi L lama. Port chạy một chương trình khai thác thanh khoản, cho phép người dùng kiếm được mã thông báo quản trị của giao thức (PORT) cùng với lãi suất được trả cho tài sản ký gửi của họ.

Solend là một ngân hàng DeFi khác của Solana cho phép người dùng vay dựa trên nhiều loại tài sản khác nhau.

Sabre

Tương tự như Curve Finance của Ethereum, Sabre là giao thức Solana DeFi nơi người dùng có thể chuyển đổi các tài sản như stablecoin hoặc một cách hiệu quả với mức trượt thấp. Không giống như các nhóm thanh khoản Ethereum, các nhóm Sabre không yêu cầu người dùng phải gửi số tiền bằng nhau của các cặp tài sản.

Parrot Finance

Tương đương với Marker DAO của Ethereum, Solana’s Parrot Finance là một nền tảng cho phép người dùng khóa tài sản của họ và đổi lại đồng stablecoin (PAI). Mặc dù Parrot hiện có giới hạn về số lượng PAI có thể được khai thác nhưng hạn chế này có thể sẽ được thay đổi khi nền tảng phát triển và nhu cầu ổn định.

Một số ứng dụng DeFi trên Solana
Một số ứng dụng DeFi trên Solana

Một số ứng dụng DeFi trên Cardano

ERGO DEX

Được phát triển bởi một nhóm Cardano, Waves và Chainlink, ERGO DEX là một nền tảng hợp đồng thông minh được xây dựng cho các dApp DeFi. ERGO DEX là một sàn giao dịch phi tập trung cho phép người dùng chia sẻ tính thanh khoản và giao dịch swap cho nhau trên bất kỳ sàn giao dịch nào được xây dựng trên ERGO hoặc mạng Cardano.

Empower

Empower là một dự án của Cardano nhằm mục đích tận dụng sức mạnh của nguồn tài chính phi tập trung để giải quyết tình trạng thiếu nhà ở với giá cả phải chăng ở Châu Phi. Nền tảng này có ý định phá vỡ vòng luẩn quẩn nguồn cung nhà ở kéo dài vì các yếu tố như thiếu vốn, chi phí vốn cao, chi phí xây dựng cao, thiếu nguồn cung nhà ở giá cả phải chăng và các yếu tố khác.

MELD

Meld là một giao thức phi tập trung kết hợp khả năng cho vay fiat vào hệ sinh thái tiền điện tử. Nó tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển các sản phẩm DeFi có thể san bằng sân chơi tài chính của thế giới bằng cách tạo cơ hội cho 97% dân số thấp nhất.

Một số ứng dụng DeFi trên Cardano
Một số ứng dụng DeFi trên Cardano

Nếu các bạn biết các dự án nào tiềm năng đang xây dựng hệ sinh thái DeFi thì comment bên dưới giúp mình nhé!

Làm thế nào để tham gia DeFi?

Bất kỳ ai cũng có thể tham gia, sử dụng hoặc đầu tư vào các sản phẩm DeFi bằng cách truy cập trang web của ứng dụng. Để chuẩn bị trước bạn cần tạo một ví MetaMask để lưu trữ tài sản và kết nối tài sản của bạn với nền tảng DeFi. Bạn cũng có thể sử dụng hầu hết các DApp trên máy tính hoặc điện thoại thông qua ứng dụng Metamask.

Phần lớn DeFi DApps không yêu cầu người dùng cung cấp bất kỳ thông tin cá nhân hoặc đăng ký nào và cũng không lưu trữ các thông tin bảo mật như private key… Tuy nhiên, bạn cần phải sao lưu cẩn thận những thông tin này, tránh để ai biết. Họ sẽ có toàn quyền truy cập vào ví và ứng dụng DeFi mà bạn đang tham gia.

Bên cạnh đó, bạn cần phải chuẩn bị một ít token gốc của mạng blockchain ví dụ như ETH, BNB, SOL, NEAR… để làm phí giao dịch và thực hiện các hình thức trong DeFi.

Người dùng có thể vay hoặc kiếm lãi trên stablecoin bằng cách sử dụng ứng dụng Oasis của MakerDAO. Mã Token và tiền điện tử có thể được trao đổi có hoặc không có đăng ký trong Kyber, Uniswap và những người khác. Bạn thậm chí có thể mua các mã thông báo tự động đặt giao dịch cho bạn bằng cách sử dụng Giao thức đặt.

Mặt khác, Synthetix là một nền tảng cho phép bạn tạo và trao đổi các phiên bản tổng hợp của tài sản như vàng, bạc, tiền điện tử và các loại tiền tệ truyền thống như Euro. Các tài sản tổng hợp được đảm bảo bằng tài sản thế chấp bổ sung được khóa trong các hợp đồng Synthetix.

Câu hỏi thường gặp về DeFi

DeFi có an toàn không?
Các nền tảng DeFi sẽ tương đối an toàn về mặt kỹ thuật vì sử dụng công nghệ blockchain và phi tập trung để xây dụng. Tuy nhiên, như đã cảnh báo ở trên thì người dùng cần phải tự bảo quản và sao lưu kỹ lưỡng nhưng thông tin như Private key, Secret Phrase để bảo mật, khôi phục ví khi cần.

DeFi có thể thay thế CeFi không?
Theo quan điểm cá nhân của mình thì DeFi sẽ không thay thế được CeFi. Cả DeFi và CeFi sẽ cùng tồn tại song song.

Tuy nhiên, có thể khẳng định trong tương lai các sản phẩm, dịch vụ về DeFi sẽ nhiều và phổ biến hơn. Việc lựa chọn các nền tảng DeFi hay CeFi là phụ thuộc vào “khẩu vị” của từng người dùng.

Chắc chắn rằng cả hai hình thức đều sẽ có những tín đồ và tính năng riêng để đáp ứng nhu cầu người dùng. Vì vậy, DeFi sẽ không thay thế CeFi và ngược lại cũng vậy.

Cách kiếm tiền trên DeFi như thế nào?
Có nhiều cách để kiếm tiền trên DeFi từ cơ bản đến nâng cao, dành cho từng người từ người mới đến những người chuyên nghiệp ở trong thị trường tài chính.

Trong phạm vi bài viết này, mình sẽ đề cập đến một cách kiếm tiền trong DeFi cơ bản nhất là Yield Farming. Nếu bạn chưa biết về Yield Farming, bạn có thể tìm hiểu bài viết chi tiết về Yield Farming là gì?

Tổng kết

Hy vọng qua bài viết này các bạn đã có cái nhìn tổng quan về DeFi và các thành phần của nó. Nói tóm lại, DeFi được đánh giá sẽ là một xu hướng mới và tiềm năng trong lĩnh vực Blockchain. Hãy comment ý kiến của bạn ở bên dưới nhé

4.5/5 - (2 bình chọn)

-- Advertise --

Bài viết mới nhất

Mạng xã hội

Hot DEAL

spot_img

Bài viết liên quan